Ἡ Ἱερά Μονή τῆς Παναγίας τῆς Ἀψινθιωτίσσης.
(Εἰσέτι ὑπό συλλογήν στοιχείων)

Ἡ Ἱερά Μονή τῆς Παναγίας τῆς Ἀψινθιωτίσσης, εὑρίσκεται δυτικῶς τῆς Μονῆς Χρυσοστόμου, εἰς τάς παρειάς τοῦ Πενταδακτύλου, μέ ὡραιωτάτην θέαν πρός τήν Λευκωσίαν καί τήν πεδιάδα τῆς δυτικῆς Μεσαορίας, ἐντός τῶν ὁρίων τῆς Μητροπολιτικῆς περιφερείας Κηρυνείας. Ἂγνωστη παραμένει ἡ χρονολογία, κατά τήν ὁποίαν ὑπήχθη ὑπό τήν Ἐκκλησίαν τῶν Ἱεροσολύμων.

Κτισθεῖσα τό 1100 περίπου, τυγχάνει ἓν ἐκ τῶν σημαντικωτέρων βυζαντινῶν συγκροτημάτων τῆς Κύπρου. «Τό 1223, ὁ ἡγούμενός της Λεόντιος στάλθηκε ἀπό τή σύνοδο τῆς ἐκκλησίας τῆς Κύπρου, μαζί μέ τόν ἐπίσκοπο Σόλων Λεόντιο, στό οἰκουμενικό πατριαρχεῖο, προκειμένου νά ἐκθέσουν τίς προσπάθειες τῆς λατινικῆς ἐκκλησίας νά ὑποτάξει τήν ὀρθόδοξη ἐκκλησία τῆς Κύπρου καί τά μοναστήρια τῆς Καντάρας, τῆς Παλλουριώτισσας, τῆς Παναγίας τῆς Μεγάλης Μονῆς, τοῦ Ἁγίου Γεωργίου τῶν Μαγγάνων, τά ὁποῖα ἀναφέρονται στή Διήγηση τοῦ μαρτυρίου τῶν 13 μοναχῶν τῆς μονῆς Καντάρας (†1231)». Ὁ βυζαντινός σταυροειδής ναός, μετά νάρθηκος, ἐκοσμεῖτο ὑπό ὡραιωτάτων παλαιῶν τοιχογραφιῶν, 12ου καί 14ου αἰῶνος, τάς ὁποίας εἶχεν συντηρήσει τό τμῆμα Ἀρχαιολογίας τό 1935, ὃτε ἡ Μονή, ἀνεκαινίσθη ἐκ βάθρων. Ἡ Μονή διαθέτει εὑρύχωρον καί ἐντυπωσιακήν τραπεζαρίαν, βυζαντινῆς περιόδου, μοναδικήν εἰς τό εἶδος ἐν Κύπρῳ καί ἐκοσμεῖτο ὑπό τοιχογραφιῶν τοῦ 12ου αἰῶνος, σήμερον κατεστραμμένες. Ἡ Μονή μετά τήν τουρκικήν εἰσβολήν τό 1974, ἐλεηλατήθη ὑπό τούρκων ἀρχαιοκαπήλων καί ἀφέθη εἰς τήν φθοράν τοῦ χρόνου. Τό εἰκονοστάσιον καί αἱ εἰκόνες ἐλεηλατήθησαν. Αἱ πολύτιμοι τοιχογραφίαι αὐτῆς, πωληθεῖσαι ἐντοπίσθησαν εἰς τήν Γερμανίαν.

Ὁ πατριάρχης Ἱεροσολύμων κ. Θεόφιλος, συνοδευόμενος ὑπό τοῦ Μητροπολίτου Βόστρων κ. Τιμοθέου, Ὑπευθύνου διά τήν ἀνασυγκρότησιν τῆς ἐν Κύπρῳ Ἐξαρχίας καί τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Ἀβήλων κ. Δωροθέου, ἐπεσκέφθησαν τήν Μονήν τόν Μάρτιον τοῦ 2011 καί διεπίστωσαν τάς προκληθείσας εἰς αὐτήν καταστροφάς.

Βιβλιογραφία
ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ στα χριστιανικά μνημεία της Κυρηνείας, σ. 424-429 (Χαράλαμπος Χοτζάκογλου).
ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ Α., «Η Μονή Αψινθιωτίσσης», ΕΕΤΑΚ 1963, σ. 73-78.
ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ Α., «Αψινθιώτισσας Παναγίας μοναστήρι», ΜΚΕ 3 (1985), σ. 107-108.
ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ Α., «Λαξευτά ασκητήρια και μοναστήρια», σ. 37.
ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ Κ., Κυπριακά μοναστήρια, σ. 291-293.
ΣΤΥΛΙΑΝΟΥ Α., Αι περιηγήσεις του Ρώσσου Μοναχού Βασιλείου Γρηγόροβιτς Βάρσκυ, σ. 48-49 [Απρίλιος 1735].
ΧΟΤΖΑΚΟΓΛΟΥ Χ., Τα θρησκευτικά μνημεία στην τουρκοκρατούμενη Κύπρο. Όψεις και πράξεις μιας συνεχιζόμενης καταστροφής, σ. 93, 118-119.

Αἱ κατωτέρω πληροφορίαι ἐλήφθησαν ἐκ τῆς ἱστοσελίδος: http://noctoc-noctoc.blogspot.com/2009/08/onastery-of-panagia-apsinthiotissa-in.html

Η Μονή της Παναγίας Αψινθιώτισσας στο κατεχόμενο χωριό Συγχαρί

Το μοναστήρι της Παναγίας της Αψινθκιώτισσας ή Αψινθιώτισσας βρίσκεται στην οροσειρά του Πενταδακτύλου, σε μικρή απόσταση από το χωριό Σιγχαρί στην επαρχία Κερύνειας. Βρίσκεται νότια του Αββαείου του Μπέλλα - Πάϊς και δυτικά του φρουρίου Βουφαβέντο και είναι ένα από τα σημαντικότερα μοναστήρια της βυζαντινής περιόδου στην Κύπρο.
Σύμφωνα με την τοπική παράδοση,το μοναστήρι πήρε το όνομα του από ένα θάμνο, την αψινθιά που σκέπαζε καλά το στόμα της σπηλιάς μέσα στην οποία κάποιος καλόγηρος έκρυψε την εικόνα της Παναγίας για να την σώσει από την καταστροφική μανία των εικονομάχων. Μετά από χρόνια όταν έγινε η αναστήλωση των εικόνων, οι κάτοικοι της γύρω περιοχής έβλεπαν ένα παράξενο φως να λάμπει στο σημείο αυτό του βουνού. Βρήκαν την εικόνα και έκτισαν λίγο πιο κάτω ένα μοναστήρι στο όνομα της Παναγίας.
Εκτός την τοπική παράδοση, δεν υπάρχουν πηγές για την ιστορία του μοναστηριού με εξαίρεση τα ερείπια του, οι μελέτες των οποίων τοποθετούν χρονικά την ίδρυση του μοναστηριού στα τέλη του 11 ου αιώνα.
Η Ιερά Μονή της Παναγίας της Αψιθιώτισσας είναι γνωστή και ως Μονή των Αψινθίων η απλώς Ψηθία. Η τελευταία ονομασία της ανήκει στην περίοδο της Φραγκοκρατίας και μαρτυρείται από τον γνωστό χρονογράφο Γεώργιο Βουστρώνιο, ο οποίος αναφέρεται στο μεγάλο πανηγύρι που γινόταν εκεί στις 15 Αυγούστου, ημέρα της Παναγίας κατά την οποία επρόκειτο να παραδοθεί το φρούριο της Κερύνειας στη βασίλισσα Καρλότα με συνωμοσία που έγινε στα 1473.
Την περίοδο της Ενετοκρατίας μαρτυρείται, ότι το μοναστήρι είχε μεγάλη περιουσία στην οποία συμπεριλαμβάνονταν και τα δύο γειτονικά χωριά, το Συγχαρί και το Βουνό. Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας το μοναστήρι έχασε την αυτονομία του, έγινε μετόχι του Πανάγιου Τάφου και εξάρτημα του μοναστηριού του Αγίου Χρυσοστόμου στον Κουτσοβέντη, που βρίσκεται νοτιοανατολικά του μοναστηριού.
Ο Ναός του μοναστηριού είναι ο μοναδικός εξαγωνικός Ναός σ΄όλη τη Κύπρο και κτίστηκε περί τα τέλη του 11 ου αιώνα. Στα τέλη του 14 ου ο Ναός κινδύνευσε να καταρρεύσει, γι αυτό κτίστηκαν εσωτερικά υποστηρίγματα και τόξα για να στηριχθεί ο τρούλος και η αψίδα. Έκτοτε ο Ναός δέχθηκε πολλές επισκευές, προκειμένου να στηριχθεί η αρχική κατασκευή , ενώ το 18 ο αιώνα το μοναστήρι εγκαταλείφθηκε.
Η τράπεζα του μοναστηριού είναι η μοναδική στο είδος της στη Κύπρο, με διαστάσεις 20 επι 5 και καταλήγει σε αψίδα, όπως συμβαίνει συνήθως με βυζαντινές τράπεζες των μοναστηριών, οι δε τοιχογραφίες της χρονολογούνται στο 12 ο - 14 ο αιώνα.
Οι τοιχογραφίες αυτές καταστράφηκαν μετά την Τουρκική εισβολή του 1974. Κλάπηκαν επίσης οι εικόνες της Μονής. Η εκκλησία της Μονής μετατράπηκε σε μάντρα ζώων και τμήματα των τοιχογραφιών που κοσμούσαν την εκκλησία και που αφαιρέθηκαν βάναυσα, εντοπίστηκαν στις αγορές αρχαιοτήτων της Ευρώπης. Σήμερα ο Ναός της Μονής της Παναγίας Αψινθιώτισσας είναι ερειπωμένος.

The Μonastery of Panagia Apsinthiotissa in Turkish occupied Sihari village

The Μonastery of Panagia Apsinthkiotissa or Apsinthiotissa is located in the Pentadaktylos mountain range, a short distance from the village of Sihari in the province of Kyrenia. It is located south of the abbey of Bellapais and west of the Buffavento Castle, and is one of the most important monasteries of the Byzantine period in Cyprus. According to local tradition, the Monastery was named after a bush, the absinthia ( wormwood) that covered very well the mouth of the cave in which a monk has hid the icon of the Virgin Mary in order to save it from the destructive fury of the iconoclasts. Many years later, with the restoration of the icons, the inhabitants of the surrounding area saw a strange light shining from this point of the mountain. They found the icon and built just below a monastery in the name of the Virgin Mary just below the site. Other than the local tradition, there are no sources for the history of the Monastery except the ruins whose study places the foundation of the Monastery in the late 11th century. The Monastery of Panagia Apsithiotissa is also known as the Monastery of Absinthia or just Psithia. The last name belongs to the Frankish Period and is witnessed by the well-known historian George Voustronios, who refers to the great feast that took place there on August 15, the feast day of the Virgin Mary, and in which day the castle of Kyrenia was supposed to be delivered to Queen Charlotte with a conspiracy that took place in 1473. During the Venetian Period the Monastery had a great amount of property which included the two neighboring villages, of Sihari and Vouno. During the years of Ottoman rule the Monastery lost its independence, and became a dependency of the Holy Sepulcher and a subordinate of the Monastery of Saint Chrysostom in Koutsoventis, located southeast of the Monastery. The church of the Monastery is the only hexagonal church in all of Cyprus, and was built in the late 11th century. During the late 14th century the church was ready to collapse, so internal supports and arches were build to support the dome and the apse. Since then the church recieved many repairs in order to support its initial construction, and in the 18th century the Monastery was abandoned. The dining room of the Monastery is unique in Cyprus, with measurements of 20 by 5 and leads to an apse, as are usually the dining rooms of Byzantine monasteries.The Monastery has also murals dating to the 12 th - 14 th century. The frescoes were destroyed after the Turkish invasion of 1974. The icons of the monastery were stolen. The church of the Monastery has been converted into a stable for animals and parts of the frescoes decorating the church which were brutally removed, were identified in the antique markets of Europe. Today the church of the Monastery of Panagia Apsinthiotissa is destroyed.

Noctoc